بیان برخی از فواید روحی و ذهنی روزه بسنده میکنیم و بیان فواید جسمی آن را به اهل طب میسپاریم. در این مطلب سعی داریم همانند پژوهشگری غیرمسلمان(خارج از حوزة دینداری و فارغ از بحث فقهی) به روزه نگاه کنیم.
قسمت اول: دوره توان نمایی
توانمندیها و ظرفیتهای جسمی و ذهنی انسان خیلی بیشتر از آنی است که میپندارد. این توانمندیها، نه در روزمره و زندگی عادت شده که در موقعیتهای خاص نمود و بروز مییابد، طوری که برآمدن از عهدة برخی از کارها را باور نمیکند و از خود میپرسد:«یعنی این کار را من انجام دادم؟»
بسیاری از افراد در موقعیتهای خاص(موقعیتهای جبری نظیر سختیها و بحرانها) توانمندی و استعدادی را در خود کشف کردهاند که پیش از آن حتی تصور انجام دادنش را هم نمیکردند. نمونة بارز آن افرادی هستند که با بیماریهای درمان ناپذیر مبارزه کرده و پیرزومندانه از میدان بیرون آمده و شانة مرگ را به زمین آشنا کرده اند. اینان پیش از چنین رخدادی، هرگز به توانمندیهای خود آگاه نبودند. بنابراین قرارگرفتن در موقعیتهای خطیر و سخت میتواند گوشهای از تواناییهای اعجاب انگیز هرکس را بر او آشکار کند. ماه رمضان، یکی از زمانهایی است که خداوند، انسان را با گوشة کوچکی از توانمندیهایش روبرو میکند. بیشتر افراد به هنگام افطار، احساس خوشایندی دارند، مثل حس ورزشکاری که از خط پایان گذشته است و از این که توانسته مسابقه را با موفقیت به پایان برساند، خرسند است و احساس اعتماد به نفس میکند.

روزه، یکی از تمرینهای سادهای است که برای نمایان کردن تواناییهای انسان به او پیشنهاد شده است. تا تواناییهای او را پیش چشمش آورد و توانمندیهایش را نشانش بدهد. انسانی که با نخوردن یک فنجان چای در ساعت مقرر و عادت شده، به هم میریخت، اکنون بیش از ۱۲ ساعت را بدون چای و هر نوع نوشیدنی و خوردنی سپری میکند، بی آنکه به هم بریزد و این دستیابی به اندکی از بسیار استعدادهایی است که با روزه میتوان به آن دست یافت. بنابراین روزه، یک دورة فشرده برای یادآوری این نکته است که «چون بخواهی، میتوانی». انسان در ماه رمضان حصار بستة عادتهای خود را می شکند و توانمندیهای خود را مرور میکند و به خود نشان میدهد که «اگر بخواهد، میتواند». کسی که بدون تضاد با روزه روبرو میشود و آن را نه یک کار جبری که اختیاری دوست داشتنی میداند، در حالی از شهر رمضان بیرون میآید که به لحاظ ذهنی، قویتر از پیش و به لحاظ جسمی، سالمتر و سبکبارتر از قبل است.